Amazon Gezi Notları -3-

10- Atalaia Do Norte / Brezilya
Eğer Amazon’da gerçek yerli kabileleri ile ilgilenmiyorsanız buraya hiç uğramayın derim. Çünkü yapacak hiçbir şey bulamayabilirsiniz.

Kasaba ufak olmasa da pek büyük de diyemem. Güzel bir meydanı ve yemek yiyecek birkaç restoranı var. Nehir kenarındaki evler genelde alttaki gibi kazıklarla yükseltilmiş. Çünkü Amazon nehri mevsimden mevsime yükselip, alçaldığı için evler su altında kalmaktan böyle kurtuluyor.

Buraya kadar olan tüm Amazon gezimde yerliler nerede diye araştırdım. Öğrendiğim şey; Brezilya’nın Rio Javari yani Javari Nehri civarında yaşadıklarıydı. Ama kime sorsam uğraşma, boş yere oraya kadar gitme, bölgeye girmek için izin alamazsın diyordu. Şansımı sonuna kadar zorlamak istedim.

Tekne ile gelirken yanımdaki arkadaşla sohbete başladık. Arkadaş doktordu ve çalıştığı hastaneye bazen yerliler de geliyormuş. Neler yaptığımı anlatınca sağolsun beni o akşam evinde misafir etti. Zaten kendisi de hastanede nöbette olacakmış. Daha sonra beni bir hemşireyle tanıştırdı. Bu hemşire ise aylarca yerlilerle beraber onların köylerinde kalmış. Brezilya hükümeti Amazon’daki yerliler için; kabilelerin köylerinde sağlık ocağı kuruyor. İşte o hemşire bir hafta önce kabilelerin yanından dönmüştü. Asıl işlerimi kolaylaştıran ise; bu hemşirenin beni tanıştırdığı antropologdu. Bir taşla üç kuş birden vurmuştum. Doktor, hemşire ve antropolog sayesinde bölgedeki Marubo kabilesi ile irtibat kurdum. Daha sonra Brezilya hükümetine bağlı FUNAI oluşumundan izin almam gerekiyordu. Ama FUNAI biyolog, jeolog ve fotoğrafçılara bölgeye giriş için izin vermiyor. Marubo kabilesinin temsilcisi sayesinde de izin almam kolaylaştı ve haftalarca süren uğraşım karşılık buldu.

İzin kağıdının gelmesini yaklaşık bir hafta bekledim. Sonra Marubo yerlilerinin yaşadığı köylere gitmek için bir tekne kiraladım. Çünkü ilçedeki bazı Marubo yerlileri de köylerine dönecekti ama tekne yoktu. İşte benim kiraladığım tekne ile 15 kişi yola çıktık. Brezilyalı antropolog arkadaş da bizimle beraberdi. 6 gün boyunca o tekne ile yol aldık. Daha sonra nehrin suları çok alçaldığı için ufak kanolarla 2 gün daha yolumuza devam ettik. Zor bir yolculuktu ama yerli köylerinde yaşadığım tecrübeler ve çektiğim fotoğraflara fazlasıyla değmişti.

Javari nehri civarında 6 tane farklı yerli kabilesi yaşıyor. Kimi kabilenin 8-9 tane köyü varken kimi kabilenin sadece 2 tane köyü var. Tüm bunların yanısıra bölgede varlığı bilinen ama henüz keşfedilmemiş yani dış dünya ile iletişim kurmamış yerli kabileleri de yaşıyor. Bölgede en son keşfedilen yerliler 1996 yılında ilk kontak kurulan Korubo Kabilesi. Öncelikli amacım onları ziyaret etmekti ama bunun için direkt imkansız dediler. Ben de tanıştığım arkadaşlar sayesinde Marubo kabilesini ziyaret etme kararı aldım.

Bölgenin bu denli korunmasının birçok sebebi var. El değmemiş yerli kabilelerinin yanı sıra biyolojik ve jeolojik olarak da çok özel bir yer. Bu konularla ilgili daha sonra ayrı bir yazı yayınlamaya çalışacağım. Çünkü konu çok uzun.

Eğer Javari Nehri bölgesindeki yerli kabilelerini ziyaret etmek isterseniz FUNAI ile iletişime geçip, projenizi anlatmalısınız. Daha sonra talebiniz Sao Paulo’daki yetkililere iletiliyor. Projeniz değerli bulunursa izin veriliyor. İzni alıp alamayacağınızı öğrenmek ise ortalama 1 ay sürüyor.

11, 12 – Sao Sebesitao ve Maronal / Brezilya
Bu köylere izin olmadan gidilmiyor. Maronal köyüne  gidişimiz 8 gün sürmüştü.

Yerlilerin yaşadığı evler;

Marubo yerlileriyle ilgili çok kapsamlı bir yazı yayınlamam gerekiyor. Şimdilik bu fotoğrafları paylaşıyorum.

13- Benjamin Constant / Brezilya
Marubo yerlilerinden sonra bölgedeki bir yerli kabilesini daha ziyaret etmek istedim ama kabilenin lideri izin vermedi. Yoluma devam edip Benjamin Constant şehrine geldim. Burada yabancı için yapacak hiçbir şey yok. Hiç uğramayın.

Sonraki durağım olan Tefe şehrine her gün hızlı bot olmadığı için mecburen bir gece burada konakladım. İdare eder bir otel odasında gecelik 15 dolara kaldım. Tefe’ye gidişim ise hızlı botla 19 saat sürdü. Yol 920 km ve kişi başı ücret 120 dolar.

14- Tefe / Brezilya
Turistik olmasa da eğlenceli bir şehir. Şehir merkezindeki meydan her gece cıvıl cıvıl oluyor. Brezilyalılar zaten eğlenceye aşırı düşkündür de, buradakiler sanki bana çok daha bi düşkün gibi geldi. O sebeple yolunuz buralardan geçerse 1-2 geceliğine uğrayabilirsiniz. Konaklama alternatifi çok. Pek iyi diyemeyeceğim bir otelde gecelik 15 dolara kalmıştım.

Sonraki durağım Coari. 210 kmlik yol hızlı bot ile 4 saat sürüyor. Kişi başı ücret 25 dolar.

15- Coari / Brezilya
Amazon gezim boyunca bana en tehlikeli görünen yer burasıydı. Şehre gelmeden önce zaten birçok kişi de dikkat et, orası tehlikelidir demişti. Ben de gündüz vakti şehre gelip, bulduğum ilk otele yerleştim. Düzgün bir odaya gecelik 17 dolar verdim.

Coari’de bir gece kaldım ama bu; şehrin tehlikeli olduğunu anlamama fazlasıyla yetti. Dışarı her çıkmamda bir sorun gördüm. Telefonunu çaldıran birine, polisler tarafından sokak ortasında kelepçeyle götürülen başka birine rastladım. Bir de niye olduğunu anlam veremediğim büyük bir kavgaya da şahit oldum. Ertesi gün ilk bot ile Manaus şehrine geçtim. 420 kmlik yol hızlı bot ile 8 saat sürdü ve kişi başı ücret 45 dolardı.

16- Manaus / Brezilya
Brezilya’nın Amazonas eyaletinin başkenti. Yaklaşık 2 milyon nüfuslu çok büyük bir şehir. Gündüzleri pek sıkıntı olmasa da geceleri dikkatli olmak gerekiyor. Hava karardıktan sonra elinizde telefonla dolaşmak pek mantıklı değil. Ama yalan yok, Manaus’da uzun süre kaldım ve güvenlikle ilgili hiçbir sıkıntım olmadı. Ne ararsanız bulabileceğiniz bir şehir.

Eğer Amazon’u gezmek için geniş vaktiniz yoksa Manaus’a gelip, bir tur acentesinden 4-5 günlük Amazon Jungle turu alabilirsiniz. Burası olmazsa Kolombiya’nın Leticia şehrinde de aynı şeyi yapabilirsiniz. Ben 3 aylık Amazon gezim boyunca hiç bu gibi turlara katılmadım ama vakti olmayanlar için bildiğim başka bir alternatif yok.

Şehirde 3-4 tane büyük alışveriş merkezi var. Ama fiyatlar genel olarak Türkiye’ye göre pahalı. Eğlence ve yeme-içme mekanları ise şehrin farklı bölgelerine yayılmış durumda. Otel seçerken şehrin neresinde olacağına dikkat edin. Çünkü burası Amazon’daki diğer şehirlerle kıyaslanmayacak kadar büyük.

Manaus’un en özel yerlerinden biri altta fotoğrafını gördüğünüz beyaz ve siyah nehrin birleşmesi yani Rio Negro ve Rio Blancanın birleştiği an. Bu iki nehir suyu birbirine karışmadan kilometrelerce böyle devam ediyor. Yani aslında karışıyor da üsten baktığınızda böyle karışmıyormuş gibi görünüyor. İki suyun da sıcaklıkları ve debisi farklı. Manaus’a gelirseniz burayı muhakkak görün. Günlük tekne turları alınabiliyor ama tavsiyem; karşı tarafa geçen arabalı vapurları kullanmanız. Hem bu manzarayı daha yüksekten görüyorsunuz hem de çok daha ekonomik.

Manaus civarında da yine bazı yerli kabilelerini tur acenteleri aracılığıyla ziyaret edebiliyorsunuz ama daha önce de dediğim gibi hepsi sadece turistik atraksiyondur. İtibar etmeyin.

Manaus’un en eski yapılarından ve turistik yerlerinden biri de Tiyatro Amazonas. Öyle çok inanılmaz güzellikte bir yer olmasa da şehre gelmişken uğramak gerek.

Severek kaldığım Manaus’dan Parintins şehrine doğru devam ettim. 440 kmlik yolu hızlı bot olmadığı için büyük feribotla 19 saatte aldım. Bilet ücreti ise 25 dolar.

17- Parintins / Brezilya
Buraya gelmemin sebebi civardaki yerli kabilelerini ziyaret etmek içindi. Daha önce bahsettiğim FUNAI oluşumunun buradaki şubesine gidip durumu anlattım. İzin için başvurup, beklemen gerekiyor dediler. 2 hafta bekleyemeyeceğim için daha fazla kalmadan yoluma devam ettim.

Şehir pek turistik bir yer değil. Ama Haziran ve Temmuz aylarında çok büyük festivalleri oluyor. O tarihlerde yolunuz düşerse değerlendirin derim. Yoksa direkt es geçin.

Buradan Santarem şehrine yine hızlı bot olmadığı için yavaş botla geçtim. 285 kmlik yol 18 saat sürdü. Bilet ücreti 25 dolar.

18- Santarem / Brezilya
Buraya Amazon’un Karayipleri deniyor. Bunun en büyük sebebi altta gördüğünüz sahiller. Timsah sizi yanıltmasın o başka sahilden :) Yine bölgede tanıştığım bir balıkçıyla pirana avlamaya gitmiştik. Timsah o sırada kendisini göstermişti.

Santarem’in deniz plajı gibi bu sahilleri haricinde pek birşeyi yok. İlla ki bu şehre uğrayın demem.

Buradan sonraki durağım Macapa. 570 kmlik yolu hızlı bot olmadığı için feribotla 36 saatte gittim. Bilet 40 dolar.

19- Macapa / Brezilya
Feribot direkt şehir merkezine inmiyor. Ve indiği yer aşırı tehlikeli. Gündüz bile yabancı olarak yürümek çok riskli. O sebeple feribotla buraya gelecekseniz bu tehlikenin farkında olun ve tek başınıza çıkmayın. Ya direkt bir taksi ile anlaşın ya da feribottan inmeden önce yerel birinden yardım isteyin. Brezilya insanı aşırı sıcak kanlı ve yardımsever olduğu için bu gibi durumlarda yardımcı olurlar.

Burada yapacak hiçbir şey yok. Hiç uğramayın derim. Sanayi şehrine benzeyen hafif harabe bir yer.

Sonraki durağım Santarem. Hızlı bot olmadığı için feribotla 500 kmlik yol 24 saat sürdü. Bilet 35 dolar.

20- Belem / Brezilya
Aslında Belem şehri Amazon bölgesine dahil değil ama nehrin en ucundan çıkmak istediğim için buraya kadar geldim. Belem bana Manaus’un ufak hali gibi geldi. Geceleri hafif tehlikeli bir yer. Alışveriş merkezleri var. Konaklama ve yeme-içme alternatifi bol. Turistik birkaç atraksiyonu da var. Öyle sadece Belem için kalkıp gelinmez ama yolunuzun üstüyse uğranabilir.

Aylar sonra ilk defa hostelde kaldım. Çünkü Amazon’un genelinde hostel kültürü pek yok. Burada 8 kişilik odada 12 dolara kalmıştım.

İleride Amazon bölgesine tekrar gelirim diye düşünüyorum… Diğer yerli kabilelerini ziyaret etmek için…